Je leerlingen iets leren over de werking van het geheugen en dus iets over leren? Handig als je ze dat niet alleen kan vertellen of laten zien, maar ook kan laten ervaren. Een tijdje terug vond ik een mooie bron met allerlei demonstraties van leer- en geheugenstrategieën in de klas. Ondertussen heb ik toestemming van de auteur en de organisatie die het stuk publiceerde om op mijn blog die (vrij vertaalde) demonstraties te plaatsen. De leerstrategie in dit blog heeft te maken met de werking van het werkgeheugen. De capaciteit hiervan is nogal beperkt (aantal stukjes informatie dat het werkgeheugen tegelijkertijd kan verwerken is ongeveer 7), maar kun je vergroten door chunking strategieën te gebruiken. Losse stukjes informatie worden hierbij georganiseerd in betekenisvolle groepen (“chunks”), die makkelijker weer uit het geheugen kunnen worden opgehaald. De demonstratie uit dit blog laat door middel van een geheugentest met cijfers zien dat het vrij simpel is om veel meer te kunnen onthouden.
Dit werkt natuurlijk ook met letters. Door letters te groeperen in woorden of bekende afkortingen onthoudt je in totaal veel meer letters dan wanneer je afzonderlijke letters probeert te onthouden. Halverwege het vertalen van deze demonstratie begon ik me wel wat af te vragen... wanneer precies in onderwijs moet je losse letters of cijfers onthouden? Het werkt waarschijnlijk ook nog wel met woorden. Maak van de woorden die je moet leren een goede zin en je onthoudt de afzonderlijke woorden waarschijnlijk gemakkelijker. Maar verder, wanneer hebben leerlingen iets aan deze techniek? Ik vroeg het via twitter aan Casper Hulshof (@Titchener) die het ook niet precies wist: "is binnen psychologie ook een discussie: laboratorium vs. 'echt'."
Hm. Wat deze test in ieder geval wel goed doet, is de werking van het werkgeheugen laten zien. Dat is interessant voor een les biologie, maar betekent ook echt wel iets voor de manier waarop we leren. En met 'manier waarop' bedoel ik niet of je visueel of auditief leert, maar hoe je tijdens het leren ervoor zorgt dat je werkgeheugen niet overbelast raakt! Telefoon, televisie, vervelende broertjes en zusjes, allemaal kan het er voor zorgen dat je werkgeheugen met van alles bezig is, behalve met wat je wilt leren.
Het volgende laat zien dat de werking van het werkgeheugen wellicht meer betekent voor de instructie dan voor het leren. Onderzoek naar verschillen in leren tussen hele goede en beginnende schakers wees uit dat hele goede schakers in staat zijn om onvoorstelbaar veel verschillende partijen te onthouden. Dat kunnen ze doordat ze dat niet in losse stukken en zetten doen, maar in betekenisvolle situaties en strategieën (Bransford, Brown & Cocking, 2000). Je kunt echter van beginnende 'leerders' niet verwachten dat ze zelf in staat zijn onderliggende verbanden, patronen en structuren kunnen ontdekken. Daar zal je leerlingen dus bij moeten helpen: hoe kijk je naar de informatie die je hebt? Bransford et al. (2000) noemen dat "learning how to see" (p.36). Maar hoe interessant dat allemaal ook is... hier deel ik eigenlijk alleen maar deze demonstratie.
De lesbrief chunking.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten