dinsdag 21 oktober 2014

Hoeveel water gaat er in dit zwembad?

SPOILERALERT

Je hebt van die momenten dat je getriggerd wordt. Deze tweet van David van der Kooij was zo'n moment. Het volgende plaatje staat in de tweet:


Maar waarom word ik getriggerd? Er was, en is, voor mij geen noodzaak om te weten hoeveel water er in een zwembad gaat, laat staan hoe je zou kunnen bepalen hoeveel water er in een zwembad gaat. Maar ik vind puzzelen wel leuk, en als er staat 'verschillende manieren' lees ik direct 'zoveel mogelijk verschillende manieren'. Uitdaging dus! Daarnaast heeft creativiteit nogal wat overlap met nieuwsgierigheid, een concept waar ik bovenmatig in geïnteresseerd ben. (Nieuwsgierigheid staat centraal in mijn onderzoek dat ik ga doen om er, hopelijk voor volgend jaar juli, mijn masterthesis over te schrijven.) En nieuwsgierigheid heeft hier een grote rol. Nieuwsgierigheid zorgde ervoor dat ik de tweet wat beter bekeek. Vervolgens confronteerde de inhoud van de tweet mij er mee dat er blijkbaar verschillende manieren om zwembadwater 'op te meten' zijn, die ik niet ken. Robert-Jan Simons definieert nieuwsgierigheid als een toestand van bewust niet weten, en het wel willen weten (Simons, 2012; 2013). Dat dekt aardig de lading van mijn toestand op dat moment! In het vertrouwen dat nieuwsgierigheid ervoor zorgt dat je meer mogelijkheden ziet (Kashdan, 2010), ben ik aan de slag gegaan.

Wat zou een zeer nieuwsgierig persoon doen? Vragen stellen! Ik heb het probleem dus op zoveel mogelijk manieren benaderd door er vragen over te stellen. Wat als het een heel klein zwembad is? Wat zijn de eigenschappen van water? Wat als je heel veel tijd zou hebben? Kun je erachter komen als je het zwembad leeghaalt? Als je het vult? Welke materialen zou ik kunnen gebruiken? Al vragen stellend kwamen de ideeën bijna vanzelf.
Als ik heel veel tijd zou hebben zou ik het zwembad leegscheppen met een maatbeker en tellen hoe vaak ik schep. (Deze kan ook andersom, met een maatbeker het zwembad volscheppen. Maar dat telt niet als een extra manier vind ik...)
Water is een kilo per liter (heel erg ongeveer). Als we het zwembadwater in een grote tankwagen pompen, zetten we de tankwagen op een weegbrug. Daar trekken we het gewicht van de tankwagen weer van af.
Water verdampt. Niet alleen als je het kookt. Je ziet boven zwembaden altijd zo'n damp hangen. Zou er niet een manier zijn om uit te rekenen hoe snel dat gaat? Jazeker!
Uitrekenen. Bereken de inhoud van het zwembad en je weet hoeveel water er in gaat. 
Toevallig lag er een brief van het waterbedrijf naast mijn computer. Aha! Als ik een leeg zwembad heb, noteer ik de waterstand en laat het zwembad dan vollopen. Dan kan ik weer op de watermeter kijken om de hoeveelheid water uit te rekenen. 
Vol laten lopen met de tuinslang gaat natuurlijk lang duren, maar hoe lang? Bepaal eerst hoeveel liter water per minuut de tuinslang geeft, en hou daarna de tijd bij als je de tuinslang in het zwembad hangt.
Verder kwam ik niet. Ik zit nog te denken aan bepaalde chemische reacties, of zou je de weerstand kunnen meten als je elektriciteit door het zwembad heen stuurt, of... of... een groot deksel op het zwembad met een hele kleine opening, het water in het zwembad aan de kook brengen en kijken hoeveel ballonnen je kunt vullen met de waterdamp... (Ik was dus ook weer niet zó nieuwsgierig dat ik dat allemaal heb uitgezocht).

Het lijkt mij dat deze opdracht laat zien hoe je, ook op school, creativiteit kunt aanwakkeren. Bang dat je op deze manier niet aan de verplichte leerstof toekomt? Kijk hoe een 'simpele' vraag als deze mogelijkheden geeft om op in te haken. Als je toch iets zekerder van je zaak wilt zijn, bekijk dan vooral deze geweldige TED talk van Dan Meyer. Hij gebruikt een soortgelijke opdracht als voorbeeld hoe hij leerlingen wiskundig leert redeneren, in plaats van ze de stappen voor te kauwen. Als een belangrijk doel van onderwijs is om kinderen te laten / leren nadenken, is creativiteit onmisbaar. Zowel bij docent als bij leerling!

P.S.1: Wie heeft er meer oplossingen? Ik ben nu passief nieuwsgierig :)

P.S.2: Ik moest wel denken aan het beroemde onderzoek*, waarbij er aan kinderen en volwassenen gevraagd werd om alternatieve toepassingen te verzinnen voor een paperclip. Twee procent van de volwassenen scoorde op genius level, tegenover maar liefst achtennegentig procent van de kleuters. Zou dat ook al gelden voor de peuter die ik thuis heb lopen? Ik liet hem het plaatje zien en stelde hem de vraag hoe je erachter zou kunnen komen hoeveel water dat was. Hij zei, na lang nadenken: 'ik denk... drie.' Wat mij betreft direct het bewijs (n=2, ik weet het) dat je een kennisbasis nodig hebt om creatief te kunnen zijn.

*moest flink zoeken, maar komt uit Breakpoint and Beyond: Mastering the Future Today, George Land & Beth Jarman. Ken Robinson refereert eraan in zijn beroemde youtubefilmpje.


Literatuur:
Kashdan, T. D. (2010). Nieuwsgierig? Houten: Spectrum

Simons, R. -J. (2012). Nieuwsgierigheid. In M. Ruijters & R. -J. Simons (Red.), Canon van het leren (pp. 423-431). Deventer: Kluwer

Simons, R. -J. (2013). Mindshifting: (Hoe) kunnen we mindsets veranderen? Afscheidsrede in verkorte vorm uitgesproken op 19 december 2013 te Utrecht. Gevonden op 21 oktober 2014, op http://visieopleren.nl/assets/mindshifting17122013(2).pdf

Geen opmerkingen:

Een reactie posten