Professionele identiteit

Afgelopen vrijdag was ik bij de openbare les van dr. Manon Ruijters over professionele identiteit. Alle informatie en zelfs de mogelijkheid om de les terug te zien vind je op de site van Stoas Vilentum. Een makkelijk verhaal was het niet... maar genoeg om over na te denken.
Zoals de definitie van een professional:

Een professional is iemand die er voor kiest en zich er op toelegt om met behulp van zijn/haar specialistische kennis en ervaring, klanten op een competente en integere manier steeds beter van dienst te zijn. Daarbij maakt hij/zij gebruik van, en draagt actief bij aan, een gemeenschap van medeprofessionals die het vak bij voortduring ontwikkelen.

 Dat betekent dat je niet automatisch een professional bent... Er moeten daarvoor twee keuzes gemaakt worden: de keuze om je 'klant' (er werd niet specifiek gesproken over de onderwijsprofessional) steeds beter van dienst te zijn en in samenwerking met een gemeenschap je vak te ontwikkelen.

Dat is best wel een bommetje: hoe goed je ook les geeft... als je er voor kiest om te blijven doen wat je altijd al deed en je doet dat met de deur dicht? Geen professional! Een andere aanwezige verwoordde het later wat steviger: "dan ben je niets anders dan een medewerker aan de lopende band."

Ook om over na te denken vond ik de presentatie vooraf van dr. Robert-Jan Simons en Mechteld Lengkeek. Zij vertelden over hun onderzoek naar de aandacht voor professionele identiteit in deeltijd lerarenopleidingen. Daar werd een mooi onderscheid gemaakt tussen de body of knowledge van het vak (welke kennis hoort hierbij) en de persoonlijke body of knowledge. Niemand kan alles 'weten'. Er moeten dus uit die omvangrijke body of knowledge persoonlijke keuzes worden gemaakt. Wat gebruik jij? Waarom? Wat is voor jou belangrijk? Maar wat blijkt: deze vragen worden helemaal niet gesteld op de lerarenopleiding. En dat bleek voor meer onderdelen van de professionele identiteit te gelden, ze komen niet aan bod.

Daar heb ik wat over na zitten denken. Ik kan me van mijn eigen lerarenopleiding dit soort vragen (in de categorie: 'wat voor docent wil je zijn?') niet herinneren. Niet dat mijn herinnering erg betrouwbaar is, maar goed. Maar hoe vaak wordt nu het gesprek daarover gevoerd? Waarom doe je wat je doet? Welke overtuigingen liggen ten grondslag aan jouw handelen? Wat vind jij belangrijk om aan bij te dragen? En heel eerlijk, ik vind het zelf best moeilijk om daar goed antwoord op te geven.

Pogingen om die antwoorden wel te geven gaan zeker volgen. Ik mocht (eer!) als vertegenwoordiger van de masterstudenten een exemplaar van 'Je Binnenste Buiten' in ontvangst nemen. De opdracht daarbij was wel: verspreid de boodschap! Het gaat wellicht even duren, de komende twee maanden schrijf ik een thesis, maar zodra ik het boek ga lezen, zal ik er ook over bloggen. Over professionele identiteit in het algemeen, maar zeker ook die van mezelf.