dinsdag 8 maart 2016

Leer- en geheugenstrategieën

Ik probeer de leerlingen in mijn mentorklas wat mee te geven over leren en het organiseren van leren. We hebben het regelmatig over de 'gouden regels' (hier goed uitgelegd): spreid je studiemomenten, test jezelf, wissel af, zorg dat je jezelf kunt concentreren! Uiteraard leg ik ook uit waarom dit goed werkt, maar ja... hoeveel kinderen zitten uiteindelijk toch niet de avond voor een toets wanhopig alles in één keer naar binnen te stampen? Daarom ben ik ook altijd op zoek naar manier om leerlingen te laten ervaren dat het werkt. Zo deed ik het testje uit Nieuwsuur om leerlingen erachter te laten komen hoe verstandig het is om je smartphone uit te zetten tijdens het leren. Nu vond ik via twitter (hoera voor dat netwerk!) een prachtige bron met demonstraties van allerlei leer- en geheugentechnieken. In dit blog een samenvatting van het artikel en de eerste (door mij vertaalde) demonstratie. Over het spacing effect. 

De publicatie die ik vond is geschreven door Jennifer McCabe en gepubliceerd door het Office of teaching resources in psychology (hier te vinden). De publicatie is een verzameling demonstraties van leer- en geheugenstrategieën voor in de klas. Alle strategieën die in de publicatie zijn opgenomen zijn bewezen effectief voor het langetermijngeheugen.

Het aanleren van effectieve leerstrategieën is een belangrijke eerste stap bij het bevorderen van metacognitie (kennis over je eigen leren) bij leerlingen. Een tweede stap is om manieren te vinden daadwerkelijk gedragsverandering te bewerkstelligen. Dit is belangrijk omdat het bevorderen van metacognitie één van de meest effectieve interventies is in onderwijs. En er valt nogal wat te bevorderen. Onderzoek laat zien dat leerlingen over weinig kennis beschikken met betrekking tot het eigen leren, en sterker nog, vaak geloven in het nut van de ineffectieve strategieën die ze gebruiken (bijvoorbeeld herlezen van een tekst, markeren). Dit laat zien dat leerlingen lang niet altijd in staat zijn om zelf de juiste strategieën te kiezen en ze dus hulp goed kunnen gebruiken. Wat onderzoek ook laat zien is dat leerlingen geneigd zijn strategieën te gebruiken die ze eerder als nuttig hebben ervaren. Ergo: het demonstreren van effectieve strategieën in de klas helpt leerlingen bij het maken van de juiste keuzes.

McCabe beschrijft in dit stuk de relevantie van deze demonstraties voor teachers of psychology, maar naar mijn mening zijn ze voor heel veel leraren relevant. Ze schrijft dat door het gebruik van deze demonstraties a) kennis over hoe het geheugen werkt vergroot wordt en b) leerlingen vaak onervaren zijn in hoe te leren, en deze demonstraties ze daarin meer inzicht geven. Door de strategieën te demonstreren, de voordelen te laten ervaren en er vervolg aan te geven (d.m.v. een klassengesprek of vervolgopdrachten) moedig je leerlingen aan deze strategieën ook daadwerkelijk te gaan gebruiken.

Dat is niet alleen van belang voor de stof die nu of morgen geleerd moet worden, maar het toerusten van leerlingen met een stevig arsenaal aan leerstrategieën geeft ze iets mee waar ze een leven lang (leren) iets aan hebben. Ook McCabe benadrukt: vertellen is één, een 'aha-moment' laten ervaren is twee.

Spacing effect
Het spacing effect heeft te maken met één van de gouden tips die ik eerder al noemde: het spreiden van je studiemomenten. Door het vaker ophalen van informatie uit je langetermijngeheugen maak je een sterkere 'herinnering'. Deze manier van studeren is daarom (met een gelijke tijdsinvestering) stukken effectiever dan één keer stampen voor een toets (om het daarna weer te vergeten). Deze eerste demonstratie laat leerlingen dit effect ervaren. Ik heb het uitgeprobeerd met klas 5/6 van het Groene Lyceum (mbo 4 niveau). De score liet daar erg duidelijk het spacing effect zien! Hieronder kun je de 'lesbrief' voor deze demonstratie downloaden.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten